Όταν είσαι φίλος με κάποιον, όταν έχεις κοινή πορεία, σε κάποια μεγάλη ισιάδα θα μπεις στον πειρασμό να γκαζώσεις, να προσπεράσεις, να αποδείξεις πως είσαι καλύτερος. Κι ο άλλος θα τσιμπήσει. Η κόντρα είναι νομοτελειακή…
Κακά τα ψέματα, ο καθένας ζει στον μικρόκοσμό του. Δεν ζούμε στο παγκόσμιο χωριό που όλοι μας λένε. Ζούμε στο μικρό χωριό που γεννηθήκαμε ή μετακομίσαμε ή η ζωή μάς έφερε. Στην ουσία ζούμε ανάμεσα σε μια χούφτα ανθρώπους και συναναστρεφόμαστε μόνο κάποιους από αυτούς συστηματικά. Οι κοντινοί μας άνθρωποι είναι μετρημένοι στα δάχτυλα. Και οι φίλοι από ελάχιστοι έως ανύπαρκτοι. Αυτό είναι το περιβάλλον μας, μέσα σ' αυτό κινούμαστε και μέσα σ' αυτό πυροδοτούνται όλες οι σκέψεις και τα συναισθήματά μας -αναπόφευκτα κι όλοι οι ανταγωνισμοί μας.
Κανένας δε νιώθει πραγματικό φθόνο για την Αντζελίνα Τζολί, ίσως μονάχα η κολλητή της και κάποιες κότες από τον φανταχτερό περίγυρό της. Και τον Μπραντ Πητ τον ζηλεύει ενδεχομένως ο Κίανου Ρηβς. Εμείς αυτούς απλώς τους κουτσομπολεύουμε με κακία ή με θαυμασμό. Πραγματικό φθόνο νιώθουμε μονάχα για τον δίπλα μας, αυτόν που πιστεύουμε πως μπορούμε να ανταγωνιστούμε, αυτόν που νομίζουμε πως μας υποτιμά ή που εμείς υποτιμάμε γιατί "δεν αξίζει να βρίσκεται εκεί που βρίσκεται", αυτόν που κάπου τον συμπαθούμε και κάπου τον αντιπαθούμε γιατί μας μοιάζει, γιατί είναι μια σημειακή προβολή του εαυτού μας. Ένας σπασμένος καθρέφτης.
Όταν μάλιστα επιλέγεις να συμπορευθείς με κάποιον, σημαίνει πως εξ αρχής κάτι είδες σ' αυτόν, κάτι καλό, κάτι που σου άρεσε. Κι αυτό που μας αρέσει, θέλουμε και να το αποκτήσουμε -ή να το κατακτήσουμε. Όταν κάνουμε λοιπόν κάποιον φίλο ή συνεργάτη, τον επιλέγουμε μέσα από κάποιες νοητικές διαδικασίες, κάτι έχουμε στην ουσία να πάρουμε από αυτόν. Θέλουμε να εντρυφήσουμε σε έναν τρόπο σκέψης που μας γοητεύει, να μάθουμε ίσως κάποια πράγματα που αυτός γνωρίζει, να μας φέρει σε επαφή με έναν κόσμο ένα βήμα μακρύτερα από τον δικό μας -κι ο άλλος αντιστοίχως· θέλουμε αμφότεροι μέσα από αυτήν τη σχέση να αναπτυχθούμε, να γίνουμε καλύτεροι.
Συν τω χρόνω όμως όλη αυτή η καλή διάθεση μετατρέπεται πολύ συχνά σε ανταγωνισμό. Θέλεις να γίνεις αυτό που θαυμάζεις κι αυτό είναι θεμιτό. Το νοσηρό στις στενές σχέσεις είναι όταν δεν θέλεις απλώς να γίνεις αυτό που θαυμάζεις, αλλά να το καταστρέψεις και να πάρεις εσύ τη θέση του.
Και μην βιαστείτε να πείτε πως αυτό συμβαίνει μόνο στον έναν από τους δυο, στον υποδεέστερο, όχι, είναι σχεδόν πάντα αμφίδρομο. Κατ' αρχήν γιατί δεν υπάρχει υποδεέστερος· αυτά είναι κατασκευάσματα του νου μας. Ο καθένας έχει κάτι -πολλά- καλά σημεία να επιδείξει και είπαμε: εφόσον δημιουργήθηκε σχέση και οι δύο πλευρές γοητεύθηκαν από κάτι.
Το συνηθέστερο σενάριο όμως, επειδή πράγματι λειτουργούν κάποια κοινωνικά και διαπροσωπικά μοτίβα, είναι ο θεωρητικά πιο "επιτυχημένος" να εκμεταλλεύεται τα καλά στοιχεία του λιγότερο "επιτυχημένου" προς όφελός του· πάντα υπάρχουν τρόποι να εκμεταλλεύεσαι τον δίπλα σου, από το να τον βάζεις να σου κάνει τις δουλειές ως το να "κλαις στον ώμο του", κι απ' το να βγάζεις πάνω του το άχτι σου μέχρι να νιώθεις μέλος μιας οικογένειας που εσύ δεν έκανες. Πάντα κάτι υπάρχει να "κλέψεις".
Ο λιγότερο "επιτυχημένος" απλά θέλει να γίνει χαλίφης στη θέση του χαλίφη, κι αυτό κι αν είναι αναπόφευκτη επιθυμία και όνειρο για κάποιον που διακατέχεται από θαυμασμό και υπομονετικά, βήμα το βήμα, με προσπάθεια μεγάλη, μαθαίνει να είναι κάποιος άλλος, ουσιαστικά γίνεται ο άλλος… Συχνά δε η μίμηση ξεπερνά ακόμα και το πρωτότυπο.
Για να φτάσου