Οκτώβριος: Η καρδιά του φθινοπώρου

Το φθινόπωρο, είναι ίσως, η πιο μυστηριώδης και ιδιόμορφη εποχή του χρόνου. Είναι μια περίοδος μελαγχολική, επειδή πλησιάζει ο χειμώνας, αλλά και γεμάτη αισιοδοξία για τη συγκομιδή, που θα βοηθήσει σε ένα εύκολο ξεχειμώνιασμα. Η λέξη προέρχεται από το ρήμα φθίνω και το ουσιαστικό οπώρα (φρούτο), επειδή αυτήν την εποχή λιγοστεύουν τα οπωρικά.

Ο καιρός πότε θυμίζει καλοκαίρι και πότε τον επερχόμενο χειμώνα...

Ο Οκτώβρης είναι ο δεύτερος μήνας και η "καρδιά" του φθινοπώρου. Λόγω των πολλών βροχών ονομάζεται σε πολλά μέρη και Βροχάρης. Οι γεωργοί προετοιμάζουν τη γη, μετά τα πρωτοβρόχια του, για τη σπορά των δημητριακών, γι' αυτο λέγεται και Σποριάτης ή Σποριάς ή Σπαρτός. Άλλες ονομασίες του είναι Μπρουμάρης (=ομιχλώδης, σκοτεινός) και Παχνιστής (από την πάχνη που πέφτει στους αγρούς).

Ο Οκτώβρης είναι επίσης ο μήνας που τρυγούν τα όψιμα σταφύλια, γι' αυτό οι Πόντιοι τον λένε και Τρυγομηνά. Την πρώτη μέρα του μήνα αυτού ανοίγουν τα βαρέλια και δοκιμάζουν τα νέα κρασιά. Οι γιορτές του κρασιού είναι ορόσημα στη ζωή των γεωργών και των κτηνοτρόφων.

Οκτώβριος... Είναι ο μόνος ''αριθμητικός'' μήνας που δεν περιέχει το γράμμα Μ. Έτσι, είναι λάθος να λέμε Οκτώμβριος!

Ο Οκτώβριος είναι ο δέκατος μήνας του Γρηγοριανού ημερολογίου, με διάρκεια 31 ημερών. Η ονομασία του προέρχεται από τη λατινική λέξη octo =οκτώ (october), ως όγδοος μήνας του ρωμαϊκού δεκάμηνου ημερολογίου. Αργότερα, όταν έγινε ο δέκατος μήνας, το όνομά του παρέμεινε.

Στο αττικό έτος ήταν ο τέταρτος μήνας. Ονομαζόταν Πυανεψιών από τα ιερά Πυανέψια ή Πυανόψια, εορτή προς τιμήν του Απόλλωνα. Ήταν αφιερωμένος στον Άρη και τον παρίσταναν με τη μορφή κυνηγού με έναν λαγό στα πόδια του, πουλιά πάνω απ' το κεφάλι του και έναν κάδο κοντά του.

Στην πιο πρόσφατη ιστορία, ο ελληνικός λαός τον ονόμαζε Άη-Δημήτρη ή Αηδημητρίτη και Αγιοδημητριάτη, επειδή στις 26 Οκτωβρίου είναι η γιορτή του Αγίου Δημητρίου. Τη μέρα αυτή στρώνουμε παραδοσιακά τα χαλιά, ενώ στις 21 Μαϊου, Κωνσταντίνου και Ελένης, τα μαζεύουμε. Ο Οκτώβρης ονομάζεται και "μικρό καλοκαιράκι" ή "γαϊδουροκαλόκαιρο" (indian summer), επειδή φέρνει "γαϊδουρινή" ζέστη.

Στα βόρεια μέρη, μετά του Αγίου Δημητρίου, οι κτηνοτρόφοι αφήνουν τα ψηλά βουνά και κατεβάζουν τα κοπάδια τους στα πεδινά μέρη όπου θα ξεχειμωνιάσουν, τα «χειμαδιά», για να τα ξανανεβάσουν μετά τις καλοκαιριές του Αγίου Γεωργίου το Πάσχα.

Στις 18 του Οκτώβρη γιορτάζει ο Ευαγγελιστής Λουκάς, στις 26 Οκτώβρη του 1912 απελευθερώθηκε η Θεσσαλονίκη, στις 28 Οκτώβρη γιορτάζουμε το μεγάλο "ΟΧΙ" στην πρόκληση της φασιστικής Ιταλίας, που οδήγησε στην κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου και στις 12 Οκτωβρίου 1944 απελευθερώθηκε η Αθήνα, μετά την τριπλή γερμανο-ιταλο-βουλγαρική κατοχή.

Φρούτα του Οκτώβρη είναι τα αχλάδια, μήλα, ακτινίδια, ρόδια, κυδώνια, κλημεντίνες και λωτοί. Από λαχανικά οι κολοκύθες, εξ ου και το Halloween με τις κολοκύθες του, πατάτες, κουνουπίδι, μπρόκολο, λάχανο, παντζάρια, πράσα, σπανάκι, πικροράδικο και άγρια ρόκα. Κι από ξηρούς καρπούς καρύδια, αμύγδαλα και κάστανα.