Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΑΥΤΟΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ

Είμαστε σε μεγάλο βαθμό δημιουργήματα του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο ζούμε, της περιρρέουσας νοοτροπίας, της κουλτούρας και της ενημέρωσης κάθε εποχής. Νομίζουμε πως όλα όσα πιστεύουμε είναι δικής μας έμπνευσης, όμως δεν είναι. Βομβαρδιζόμαστε διαρκώς από μηνύματα τα οποία αδυνατούμε να φιλτράρουμε. Κι αυτό δεν συμβαίνει μόνο από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τα social media, αλλά και από την οικογένεια, τους γνωστούς και τους φίλους.

Έχουμε όλοι αναπτύξει αυτόματες συμπεριφορές, τις οποίες δεν έχουμε σκεφτεί καθόλου, απλώς τις «τσιμπήσαμε» κάπως, κάπου, κάποτε. Και τις κάναμε δικές μας. Γιατί, ως γνωστόν, ο άνθρωπος είναι μιμητικό ον. Το γεγονός αυτό άλλοτε μας βοηθά κι άλλοτε μας καταστρέφει.

Η σύγχρονη ελληνική νοοτροπία έχει μια τεράστια δυναμική, με την έννοια ότι παρασύρει ακόμα και τα δυνατότερα μυαλά και χαρακτήρες. Αυτό που ονομάζουμε υποτιμητικά «Ελληνάρας» έχει περάσει λίγο-πολύ στο αίμα όλων μας. Συνήθως δεν κάνουμε βέβαια όλα όσα αποτελούν τον όρο αυτόν, μπορεί να κατακρίνουμε τους άλλους για κάποιο απ’ αυτά, αλλά να κάνουμε κι εμείς κάποιο άλλο.

Πρόσφατα είδα αναρτημένο ένα τσιτάτο που έγραφε: «Παρακαλείται ο κάτοχος του "Έτσι πρέπει" να το μετακινήσει, γιατί εμποδίζει το "Ετσι μ' αρέσει"». Αυτό είναι ένα από τα κύρια νοσηρά συμπτώματα της ελληνικής κοινωνίας. Συγχέουμε την ατομική ελευθερία με την ασυδοσία που οδηγεί στην προβληματική συμβίωση με τους συνανθρώπους μας. Το «Ναι μεν κάνω ό,τι μου αρέσει χωρίς όμως να καταπατώ τους νόμους και να ενοχλώ τους άλλους», το "Έτσι είναι καλύτερα για όλους", η μέση οδός απλά δεν υπάρχει στην Ελλάδα...

Παράλληλα, δε, είμαστε λαός δικομανής, απευθυνόμαστε δηλαδή στη δικαιοσύνη και προσβλέπουμε με αγωνία στους νόμους, όποτε καταπατώνται τα δικά μας δικαιώματα. Όμως δεν γίνεται έτσι… Οι νόμοι είτε τηρούνται, είτε δεν τηρούνται. Δεν είναι à la carte.

Ένα άλλο θέμα που «παίζει» πολύ έντονα στην ελληνική κοινωνία είναι το να βρίσκεις κόλπα να μην πληρώνεις τη ΔΕΗ, το νερό, εισιτήρια στα ΜΜΜ, τη δορυφορική τηλεόραση, οτιδήποτε, κρατικό ή ιδιωτικό. Αυτό όμως είναι κλοπή. Ακόμα κι αν δεν έχεις χρήματα και το κάνεις από ανάγκη, μπορεί να είναι ηθικά λιγότερο κατακριτέο, όμως συνεχίζει να είναι κλοπή. Σε κάθε περίπτωση δεν το διαλαλείς, δεν το διαφημίζεις, ντρέπεσαι...

Η κλοπή - ό,τι θέματα κι αν έχεις με το σύστημα, με τον καπιταλισμό, whatever- είναι μεμπτή, δεν είναι μαγκιά. Πόσο μάλλον επανάσταση... Η επανάσταση οφείλει να προσβλέπει στο συλλογικό συμφέρον, όχι στο ατομικό.

Το αυτό βεβαίως ισχύει τόσο για τους πολίτες (κυβερνώμενους και κυβερνώντες) όσο και για το κράτος και τους θεσμούς του ως αποκρυσταλλωμένο προϊον της ίδιας νοοτροπίας. Όλοι από το ίδιο τσουβάλι έχουμε βγει, τις ίδιες προσλαμβάνουσες έχουμε. Δεν είμαστε εμείς και οι άλλοι… Είμαστε όλοι μαζί.

Σκοπός μας δεν είναι η κατάλυση του κράτους, αλλά η εξυγίανσή του. Το συλλογικό συμφέρον. Κι αυτό εξαρτάται από όλους μας.

Η βασική ιδέα λοιπόν είναι κάθε φορά που δρούμε και αντιδρούμε, να παρατηρούμε λίγο τις σκέψεις μας και τη συμπεριφορά μας. Να γίνουμε λίγο πιο συνειδητοί. Μόνο και μόνο αυτό αρκεί.

Αλεξία Ηλιάδου