Άγγελος Κουτουμάνος: Ο ήρωας των παιδιών με νοητική υστέρηση

Το 2020 ήταν αδιαμφισβήτητα μία από τις δυσκολότερες χρονιές που έχουμε ζήσει συνολικά σαν πλανήτης. Συγχρόνως αυτή την ιδιαίτερη χρονιά νιώσαμε ευγνώμονες για ανθρώπους που ίσως ούτε το όνομα τους να μην γνωρίζουμε. Είναι άνθρωποι που με τις πράξεις καλοσύνης τους κατάφεραν και έκαναν τον κόσμο λίγο καλύτερο και γέμισαν με κουράγιο τις σκοτεινές μας μέρες. Η "Καθημερινή" μας συστήνει μερικούς από τους ήρωες της καθημερινότητάς μας για το 2020 και μεταξύ αυτών ο Άγγελος Κουτουμάνος.

Όταν το 2003 ο κοινωνικός λειτουργός Άγγελος Κουτουμάνος έφτιαχνε στον ελεύθερο του χρόνο μια ιστοσελίδα με πληροφορίες για παιδιά με νοητική στέρηση δεν μπορούσε να φανταστεί ότι το noesi.gr θα αποτελούσε σήμερα την μεγαλύτερη online κοινότητα για αυτές τις οικογένειες αλλά και την μεγαλύτερη πανελλαδική καταγραφή όλων των δομών που υπάρχουν για τέτοιες περιπτώσεις.

Ο 46 χρόνος Άγγελος Κουτουμάνος, μάς υποδέχεται στο Χατζηπατέρειο Ίδρυμα, ένα από τα λίγα εξειδικευμένα κέντρα θεραπείας και αποκατάστασης παιδιών με εγκεφαλική παράλυση στην Ελλάδα. Από τον περασμένο Σεπτέμβριο έχει αναλάβει τη διεύθυνση και μαζί με τον Πίπη, το ιδιαίτερα φιλικό golden retriever που φέρνει καθημερινά στη δουλειά, μάς ξεναγεί στις τάξεις γεμάτος ενθουσιασμό για την πρόοδο που βλέπει στους μαθητές.

Πριν από 18 χρόνια, όταν επέστρεψε από σπουδές στην Αγγλία, συνειδητοποίησε γρήγορα ότι δεν υπάρχει βιβλιογραφία- πόσο μάλιστα ηλεκτρονική- σχετικά με τη νοητική στέρηση. «Ποια είναι διαφορά ενός συνδρόμου α από ένα β, ποιες είναι οι παρεμβάσεις που χρησιμοποιούν οι ειδικοί για να βελτιώσουν την εικόνα ενός παιδιού, ποιες είναι οι ενδείξεις ότι ένα παιδί χρειάζεται βοήθεια» ήταν πληροφορίες αδύνατον να τις βρει ένας γονιός μάς λέει. Και καθώς υπηρετούσε στον στρατό, με την αφθονία του χρόνου που είχε, άρχισε να μεταφράζει την πτυχιακή του αλλά και να προσθέτει και άλλες παρουσιάσεις. Είχε ανεβάσει περίπου 60 όταν από ένα τεχνικό λάθος έκλεισε το site. «Τις επόμενες βδομάδες πήρα μηνύματα που ζητούσαν μία πληροφορία που είχαν δει ή είχαν μία ερώτηση, οπότε καταλάβαμε ότι υπήρχε κόσμος που όντως τα διάβαζε».

Παίρνοντας θάρρος ότι δεν ήταν ο μόνος που ενδιαφερόταν για τις αναρτήσεις του, ζήτησε την βοήθεια συναδέλφων να αρχίσουν να προσθέτουν πληροφορίες για άλλες αναπηρίες και διαταραχές και άρχισε η σελίδα του να γίνεται διαδραστική. Καθώς ακόμα δεν υπήρχαν μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο Κουτουμάνος αποφάσισε να καλέσει τους γονείς να γίνουν bloggers μετατρέποντας την σελίδα του σε σημείο αναφοράς. «Αυτό είχε και μια φοβερή χρησιμότητα για τους υπόλοιπους γιατί μπορούσαν να διαβάζουν για την εξέλιξη κάποιου παιδιού μέσα σε διάστημα τριών και τεσσάρων ετών και αυτό ήταν πολύ άμεσο και έδινε και ελπίδα σε μερικούς». Συγχρόνως ειδικοί απαντούσαν στα ερωτήματα γονέων και έδιναν συμβουλές για το πώς μπορούν να διαχειριστούν μια δύσκολη συνθήκη στο σπίτι τους.

Το noesi.gr ξεκίνησε το 2006 να οργανώνει παιδικά πάρτι με εθελοντές λογοθεραπευτές, παιδαγωγούς και εργοθεραπευτές, με σκοπό να δώσουν λίγο χρόνο στους γονείς να μιλήσουν μεταξύ τους, να γνωριστούν και έτσι σιγά σιγά δημιουργήθηκε και μία μεγάλη off line κοινότητα. «Στην πορεία γονείς που γνωρίστηκαν μέσα από το site έγιναν κουμπάροι», λέει ο Κουτουμάνος γελώντας.

Επίσης συνειδητοποιεί ότι οι γονείς με παιδιά με αναπηρία δεν είχαν μία ολοκληρωμένη λίστα με τις δομές και υπηρεσίες για το παιδί, ούτε γνώριζαν τι υπήρχε κοντά τους. Ό,τι φυλλάδιο έπεφτε στα χέρια του από ίδρυμα ή κέντρο ειδικής αγωγής το καταχωρούσε φτιάχνοντας σιγά σιγά έναν κατάλογο. Το 2015 προσέγγισε το noesi.gr το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και το Ίδρυμα Λάτση και τους ανέθεσε την επέκταση της χαρτογράφησης πανελλαδικά. Μέσα σε ένα χρόνο ο Κουτουμάνος χαρτογράφησε 600 φορείς σε όλη την χώρα με υπηρεσίες για άτομα με αναπηρία. Δεν ήταν εύκολη δουλειά καθώς υπήρχαν φορείς που εποπτεύονταν από το υπουργείο υγείας, άλλοι από το εργασίας, άλλοι από το παιδείας με στοιχεία πάρα πολύ παλιά. Ο ίδιος τονίζει ότι η πληροφορία στον γονιό με παιδί με αναπηρία είναι το ήμισυ του παντός. «Πολλές φορές δεν έχει καμία αξία να έχουμε ωραία ειδικά σχολεία και δομές, αν οι γονείς δεν μπορούν να τις βρουν. Είναι σαν να φτιάξεις ένα έργο τέχνης κρεμασμένο σε τοίχο που δεν το βλέπει κανείς».

Σήμερα το noesi.gr αριθμεί 48.000 ενεργά μέλη και ο Κουτουμάνος λέει ότι έμαθε πιο πολλά πράγματα για το πως νιώθουν οι γονείς από την ιστοσελίδα του παρά από τη δουλειά του.