Νέα Σμύρνη: Από το 1922 στο σήμερα
Η Νέα Σμύρνη έχει μία αξιοσημείωτη ιστορία και για πολλούς είναι αγαπημένος προορισμός για βόλτα και διασκέδαση.
Πάρκα, πλατείες, μαγαζιά, σινεμά, μουσεία. Η Νέα Σμύρνη είναι μία περιοχή που τα έχει όλα και όσοι μένουν σε αυτήν δεν την αλλάζουν με τίποτα. Συνορεύει με τον Νέο Κόσμο, το Παλαιό Φάληρο, τον Άγιο Δημήτριο, τη Δάφνη, την Καλλιθέα και η πληθώρα επιλογών για βόλτα και διασκέδαση την έχουν κάνει στέκι κατοίκων του κέντρου και των νοτίων προαστίων.
Σημεία ενδιαφέροντος που ξεχωρίζουν, η κεντρική πλατεία, το άλσος Νέας Σμύρνης και ο ναός της Αγίας Φωτεινής με το εντυπωσιακό κωδωνοστάσιο.
Η ταυτότητα της περιοχής βέβαια είναι πρώτα από όλα συνυφασμένη με την ιστορία της.
Η ιστορία της Νέας Σμύρνης Από το 1922 έως τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο
Η ιστορία της Νέας Σμύρνης ξεκινά εκατό χρόνια πίσω. Μέχρι και τη δεκαετία του 1920 η περιοχή ήταν αγροτική και αραιοκατοικημένη. Οι κάτοικοί της δεν ξεπερνούσαν τους 50 και η πλειοψηφία των οικοπέδων άνηκε σε Αθηναίους που ζούσαν στην Πλάκα και το Μπραχάμι.
Μετά την Μικρασιατική Καταστροφή και την έλευση των προσφύγων στην Ελλάδα η περιοχή άλλαξε σταδιακά εικόνα και απέκτησε μία ιδιαίτερη ταυτότητα. Με απόφαση της κυβέρνησης απαλλοτριώθηκαν μεγάλες εκτάσεις και πρόσφυγες κυρίως από τα ιωνικά παράλια αγόρασαν οικόπεδα έναντι αντιτίμου. Η διαφορά της Νέας Σμύρνης σε σχέση με άλλους προσφυγικούς οικισμούς ήταν ότι σχεδιάστηκε εξ αρχής ως αστική περιοχή. Οι πρόσφυγες που έμεναν σε αυτήν ανήκαν σε μεσοαστικά και αστικά κοινωνικά στρώματα και επεδίωξαν να δημιουργήσουν έναν οικισμό που θα αποτύπωνε την υψηλή τους παιδεία και τα ιδιαίτερα πολιτιστικά τους χαρακτηριστικά. Και το πέτυχαν.
Τις δεκαετίες που ακολούθησαν μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή η ανάπτυξη στην περιοχή ήταν ραγδαία. Χτίστηκαν δημοτικά σχολεία, το πρώτο εξατάξιο Γυμνάσιο, φυτεύτηκε το Άλσος της Νέας Σμύρνης. Το 1934 επανιδρύθηκε η Ευαγγελική Σχολή η οποία μέχρι το 1922 λειτουργούσε στη Σμύρνη, ενώ λίγο πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο εγκαινιάστηκε ο ναός της Αγίας Φωτεινής.
Η ανάπτυξη της περιοχής αποτυπώνεται και στον ολοένα αυξανόμενο αριθμό του πληθυσμού της. Το 1928 οι κάτοικοι ήταν 210 και περίπου δέκα χρόνια αργότερα, λίγο πριν 1940, ανέρχονταν σε 15.000.
Η Νέα Σμύρνη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο
Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η ανάπτυξη της Νέας Σμύρνης ήταν ξανά ταχύτατη. Η περιοχή έγινε Δήμος και ονομάστηκε και επίσημα «Νέα Σμύρνη». Λόγω της αύξησης του πληθυσμού σε όλο το λεκανοπέδιο, επεκτάθηκε προς τα νότια και τα ανατολικά και ενσωματώθηκε με ακόμα πέντε δήμους στον τότε «Δήμο Πρωτευούσης».
Μεταπολεμικά έγιναν σημαντικά έργα υποδομών, παρατηρήθηκε αύξηση του συντελεστή δόμησης και οικοδομήθηκαν οι περισσότεροι ελεύθεροι χώροι. Οι πρώτες πολυκατοικίες χτίστηκαν το 1955 και σταδιακά η Νέα Σμύρνη άρχισε να αποκτά μία εικόνα που θυμίζει τη σημερινή. Μέχρι και το 1960 ο δήμος είχε ήδη επεκταθεί στα όρια που καταλαμβάνει σήμερα.
Η Νέα Σμύρνη σήμερα
Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 2021, ο πληθυσμός της Νέας Σμύρνης ανέρχεται σε 72.549 κατοίκους. Η περιοχή θεωρείται μία από τις πιο δημοφιλείς για διαμονή και διασκέδαση και η ιστορία της που αποτελεί βασικό στοιχείο της ταυτότητάς της, δεν είναι ο μόνος λόγος.
Η τοποθεσία. Βρίσκεται ανάμεσα στο κέντρο και την παραλιακή ζώνη της Αθήνας και η πρόσβαση για τους κατοίκους του κέντρου και των νοτίων προαστίων είναι εύκολη. Εξυπηρετείται συγκοινωνιακά με 6 στάσεις τραμ, 19 γραμμές λεωφορείων και τοπική συγκοινωνία. Ωστόσο, το γεγονός ότι δεν υπάρχει σταθμός μετρό ή ΗΣΑΠ αποτελεί για πολλούς ένα από τα βασικά μειονεκτήματα της περιοχής.
Διατηρεί το στοιχείο της γειτονιάς. Παρά την αύξηση του συντελεστή δόμησης, η Νέα Σμύρνη διατηρεί τον χαρακτήρας της γειτονιάς στις διάφορες συνοικίες της.
Έχει πολλές επιλογές για φαγητό και ποτό. Στην περιοχή μπορείς να βρεις τα πάντα: ταβέρνες, ξένες κουζίνες, μπαρ, μαγαζιά και για καφέ και γλυκό.
Μερικά από τα πιο γνωστά «στέκια» είναι το Bar B.Q. για όσους αγαπούν το κρέας, το μπαρ Επιτόκιο που λειτουργεί στην περιοχή για πάνω από τρεις δεκαετίες, το Popup Cocktail Bar για cocktails, η παραδοσιακή ταβέρνα «Μυρτιά» στην οδό Αϊδινίου. Tα Σαββατοκύριακα μπορείς να απολαύσεις το brunch σου στο Gaston και στο New Habits, ενώ παραδοσιακά πολίτικα γλυκά θα βρεις στο ζαχαροπλαστείο Maxim. Η πεζοδρομημένη κεντρική πλατεία. Σφύζει από ζωή κάθε μέρα και ώρα και είναι σημείο συνάντησης για τους κατοίκους της περιοχής. Η αγορά. Ο κύριος εμπορικός δρόμος είναι η οδός Ομήρου στην οποία μπορείς να βρεις μαγαζιά με ρούχα, παπούτσια, καλλυντικά, είδη σπιτιού κ.α. Το άλσος της Νέας Σμύρνης. Έχει έκταση 50 στρεμμάτων και είναι μία όαση πρασίνου στην περιοχή. Στο εσωτερικό του διαθέτει παιδική χαρά, καφέ και άπλετο χώρο για γυμναστική, πικ-νικ και βόλτα.
4 σημεία ιστορικού ενδιαφέροντος στη Νέα Σμύρνη
Ο μητροπολιτικός Ναός της Αγίας Φωτεινής
Η εκκλησία της Αγίας Φωτεινής εγκαινιάστηκε το 1940. Έξω ακριβώς από τον ναό βρίσκεται το εντυπωσιακό κωδωνοστάσιο, πιστό αντίγραφο εκείνου που βρίσκονταν στον Μητροπολιτικό Ναό της Αγίας Φωτεινής στην Σμύρνη, πριν καταστραφεί το 1922.
Η Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης
Η Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης είναι ένα ακόμα αξιοσημείωτο κομμάτι της ιστορίας της περιοχής. Ιδρύθηκε αρχικά στη Σμύρνη το 1733 και ήταν ένα από τα πιο παλιά και σημαντικά σχολεία του ελληνικού χώρου. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή έπαψε να λειτουργεί και επανιδρύθηκε στη Νέα Σμύρνη το 1934. Το 1974 στεγάστηκε σε νέο κτήριο στην οδό Λέσβου 4 όπου βρίσκεται και σήμερα και από το 2011 αναγνωρίστηκε ως Πρότυπο Πειραματικό Σχολείο.
Η Εστία Νέας Σμύρνης
Στην οδό Κωνσταντίνου Παλαιολόγου 1 βρίσκεται ένα επιβλητικό κτήριο που δεν περνά απαρατήρητο. Είναι η Εστία Νέας Σμύρνης, ένα ίδρυμα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα το οποίο ιδρύθηκε το 1940 με στόχο τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης των προσφύγων από Σμύρνη και γενικότερα τη Μικρά Ασία. Στο κτήριο στεγάζονται επίσης τρία από τα τέσσερα μουσεία της περιοχής: το Μουσείο Τέχνης, το Μουσείο Βυζαντινής Τέχνης και το Μουσείο Μικρασιατικής Εκστρατείας.
Η Εθνική Στέγη Νέας Σμύρνης
Η Εθνική Στέγη ιδρύθηκε ως προσφυγικό ορφανοτροφείο το 1922 από τον «Σύνδεσμο για τα Δικαιώματα της Γυναίκας». Ως ορφανοτροφείο λειτούργησε από το 1932 έως το 1988. Σήμερα στο κτήριο στεγάζεται δημοτικός παιδικό σταθμός, το φωτοϊστορικό αρχείο του δήμου, ενώ συχνά πραγματοποιούνται πολιτιστικές δράσεις και εκθέσεις.
Το Στάδιο της Νέας Σμύρνης
Γνωστό και ως «Γήπεδο του Πανιωνίου». Ο Πανιώνιος έχει μεγάλη ιστορία που συνδέεται με αυτήν των Μικρασιατών προσφύγων. Ιδρύθηκε το 1890 στη Σμύρνη και η ποδοσφαιρική του ομάδα αποτελεί την αρχαιότερη και ιστορικότερη εν ενεργεία ομάδα στο ελληνικό ποδόσφαιρο. Το 1922 ο Πανιώνιος Γυμναστικός Σύλλογος Σμύρνης μεταφέρεται στην Αττική και σταδιακά όλα τα τμήματα του συλλόγου ανασυγκροτήθηκαν και ανασυστάθηκαν. Το γήπεδο του Πανιωνίου κτίστηκε το 1939 και ανακαινίστηκε το 2003.
Κείμενο / Φωτογραφίες: Άλκηστις Κοϊνάκη Πηγή