Αθάνατα τραγούδια για τη Σμύρνη

27/6/2020

Το 1922 η προσπάθεια του ελληνικού κράτους να θέσει τη δυτική Μικρά Ασία υπό ελληνικό έλεγχο είχε άδοξη κατάληξη. Εξίσου ατελέσφορη ήταν η προσπάθεια να δημιουργηθεί Ποντιο-Αρμενικό κράτος βάσει της συνθήκης των Σεβρών. Την ίδια περίοδο συνέβη η γενοκτονία των Αρμενίων και των Ποντίων, όπως και η Καταστροφή της Σμύρνης. Με τη συνθήκη της Λοζάνης σφραγίστηκε η απομάκρυνση του ελληνικού στοιχείου της Μικράς Ασίας. Οι Χριστιανοί μέχρι εκείνην την περίοδο αποτελούσαν το 10% του πληθυσμού της Μ. Ασίας.

Μαζί με τους πρόσφυγες ήρθε στην Ελλάδα η παράδοση, τα ήθη και τα έθιμα της περιοχής. Για τη μουσική και τα τραγούδια της Σμύρνης θα μπορούσαν να ειπωθούν πάρα πολλά, καθώς η πολύβουη ζωή του λιμανιού εξαιτίας των διαφόρων φυλών και εθνικοτήτων που συναντιόντουσαν στο λιμάνι (Τούρκοι, Αρμένηδες, Εβραίοι, Σλάβοι, Αλβανοί και Έλληνες) συγχρωτίζονταν τα χρόνια πριν την καταστροφή, ο ξεριζωμός και η δίψα για αναβίωση μιας πατρίδας που χάθηκε σε μια καινούρια πατρίδα, είναι στοιχεία που διαφαίνονται μέσα στην τέχνη τους.

Αν αρέσουν και σε εσάς τα σμυρναίικα τραγούδια,

αν σας αρέσει μετά από μια κουραστική μέρα να χαλαρώνετε

βάζοντας στο ηχοσύστημά σας κάποιες αυθεντικές ερμηνείες ή νέες εκτελέσεις τους

ως μουσική υπόκρουση, ενώ επισκέπτεστε το διαδικτυακό καζίνο της Netbet,

όπου θα βρείτε συναρπαστικούς κουλοχέρηδες όπως το Life of Riches,

ρουλέτες όπως το Roulette Advanced, Stud poker, μπλάκτζακ,

τότε δείτε παρακάτω μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά δείγματα

των ιδιαίτερων ηχοχρωμάτων της Σμύρνης.

Ένα τραγούδι για τη Σμύρνη που έρχεται στο νου κάθε Έλληνα, είναι το «Παποράκι του Μπουρνόβα», που βρίσκεται στον δίσκο του Μάνου Λοΐζου και του Λευτέρη Παπαδόπουλου «Να ‘χαμε τι να ‘χαμε» (MINOS-EMI/1972), ο οποίος αποτελεί την ολοκλήρωση μιας τριλογίας. Το «Παποράκι του Μπουρνόβα» είναι το πρώτο τραγούδι που ανοίγει το δίσκο και το ερμηνεύει ο Γιάννης Καλατζής, ενώ τη β’ φωνή την κάνει η Χάρις Αλεξίου. Το προάστιο του Μπουρνόβα φημιζόταν για τα αρχοντικά του, τους κήπους τους και τις όμορφες κοπέλες του:

Παποράκι του Μπουρνόβα / και καρότσα της στεριάς
πόσα τάλιρα γυρεύεις / στον Περαία να με πας

Κάθε νύχτα στ’ όνειρό μου σεργιανάω / Άγιο – Νείλο, Κερατσίνι, Κοκκινιά.
Καπετάνιο, χρόνια ξέρεις πως πονάω / μα δεν άνοιξες πανιά

Καπετάνιο Αρβανίτη / καροτσέρη φουκαρά
στον Περαία έχω σπίτι / και στο Πέραμα κυρά.

Ένα άλλο κλασικό σμυρνέικο τραγούδι είναι το «Τι σε μέλλει εσένανε». Οι στίχοι αναφέρονται στον καημό μιας Σμυρνιοτοπούλας που γνώρισε το δράμα της προσφυγιάς και στη συνέχεια το ρατσισμό και την εκμετάλλευση στην σκληρή για του πρόσφυγες πρωτεύουσα της Ελλάδας. Χαρακτηριστική είναι η ερμηνεία της Γλυκερίας, στον δίσκο «Τα Σμυρνέικα» του 1981:

Απ' τη Σμύρνη έρχομαι
να βρω παρηγοριά
να βρω μες στην Αθήνα μας
αγάπη κι αγκαλιά...

Άλλο ένα πασίγνωστο τραγούδι που αναφέρεται στη Σμύρνη είναι το «Πήρε φωτιά το Κορδελιό», από τη «Μικρά Ασία» του Απόστολου Καλδάρα και του Πυθαγόρα. Συγκλονιστική είναι η εκτέλεση της Χαρούλας Αλεξίου. Το προάστιο της Σμύρνης Κορδελιό, είχε πάρει φωτιά πριν οι Τσέτες κάψουν και ξεριζώσουν κάθε τι ελληνικό που υπήρχε στη Σμύρνη:

Πήρε φωτιά το Κορδελιό

καίγονται τα μορτάκια

Γλεντάνε στο Καφέ Αμάν

ρωμιοί και χανουμάκια

Τσιφτετέλι, τσιφτετέλι

με λαμπάδιασες καημέ

Θα παλέψω μ' όποιον θέλει

για χατίρι σου, Φατμέ

Δώσ' μου καλέ τον φερετζέ

να το 'χω για μαντήλι

Γιατί ζηλεύω π' ακουμπά

στα κόκκινα σου χείλη...