Σε μια δημοκρατική κοινωνία, σε ένα κράτος δικαίου, η διεκδίκηση της συνταγματικότητας ενός νόμου ή της νομιμότητας μιας απόφασης, γίνεται με όρους νομιμότητας. Δηλαδή, ο έλεγχος της συνταγματικότητας ενός νόμου ή της νομιμότητας μιας απόφασης της διοίκησης, γίνεται με τον τρόπο που προβλέπει το ίδιο το σύνταγμα και οι νόμοι, δεν γίνεται με αυτοδικία, δεν γίνεται με ανυπακοή.
Η πολιτική ανυπακοή, στη σύγχρονη ιστορία έχει συνδεθεί και "νομιμοποιηθεί" στη συνείδηση της δημοκρατικής τάξης, με τη διεκδίκηση ύψιστων αξιών όπως είναι η απελευθέρωση μιας χώρας από κατοχή, η κατάργηση του αποκρουστικού θεσμού της δουλείας, η κατάργηση του απαρτχάιντ κλπ.
Η επίκληση αυτών των ιστορικών ανυπακοών για να διεκδικηθεί η ...μείωση της τιμής των διοδίων ή η επιλογή της φυλακής κράτησης, μάλλον ευτελίζει αυτές τις μεγάλες και φωτεινές στιγμές της ανθρωπότητας.
Βέβαια, μέσα στους όρους νομιμότητας είναι και η πολιτική διεκδίκηση της αλλαγής της -όποιας- νομιμότητας εμποδίζει την ικανοποίηση ενός αιτήματος. Να πιεστεί πολιτικά, δηλαδή, η όποια κυβέρνηση και να αλλάξει τους όρους της νομιμότητας. Να γίνει νόμιμο ένα αίτημα, εκτός από δίκαιο -αν είναι δίκαιο.
Για παράδειγμα, στην υπόθεση Ρωμανού, το 2014, το αίτημά του για παρακολούθηση των μαθημάτων στην σχολή του όταν ήταν στη φυλακή, ικανοποιήθηκε με νομοθετική πρωτοβουλία που άλλαξε τη σχετική διάταξη και επέτρεψε αυτό να γίνει με τρόπο σύννομο.
Όσοι πιστεύουν ότι το αίτημά τους είναι νόμιμο, ας το διεκδικήσουν δια της ...νομίμου οδού.
Η επιείκεια είναι το βάθρο πάνω στο οποίο στήνεται όλο το δικαιακό σύστημα μιας φιλελεύθερης κοινωνίας. Όλη η προσπάθεια του Τζων Ρωλς* να περιγράψει την έννοια αυτή της επιείκειας εκφράζει την αγωνία του στο να μεταφερθεί σωστά στον κάθε νόμο, αυτή η έννοια της επιείκειας. Δεν την χειρίζεται ως εργαλείο πολιτικής διαπραγμάτευσης.
Η επιείκεια να διαπερνά το νόμο και όχι να προκύπτει δια της παράκαμψης του νόμου.
"Η δικαιοσύνη ως επιείκεια εξαγγέλλει ότι τα ελεύθερα και ίσα πρόσωπα πρέπει οπωσδήποτε να αντιπαρατίθενται με τρόπο επιεική στο πλαίσιο αυτών των συνθηκών, και σε κανένα από αυτά να μην παρέχονται μεγαλύτερα διαπραγματευτικά πλεονεκτήματα απ' ό,τι στα υπόλοιπα... πρέπει να αποκλειστούν εντελώς φαινόμενα, όπως η απειλή χρήσης βίας ή καταναγκασμού ή η παραπλάνηση και η απάτη".
(Για μια εξαντλητική ανάλυση του θέματος, παραπέμπω στα 2 βασικά του πονήματα, ‘Θεωρία της δικαιοσύνης’, και ‘Πολιτικός φιλελευθερισμός’).
Για τον Κουφοντίνα ο λόγος
Έχω ακούσει δύο βασικούς λόγους, από καλοπροαίρετους ανθρώπους, που υποστηρίζουν την άποψη ότι το κράτος πρέπει να υποχωρήσει.
Αναφέρομαι μόνον στους "καλοπροαίρετους", δηλαδή σε αυτούς που έχουν λύσει απολύτως τη -μη- σχέση τους με την τρομοκρατία. Δεν ασχολούμαι με τους αλληλέγγυους στον "αγωνιστή Κουφοντίνα".
Ο ένας είναι ο ανθρωπιστικός, να μην αφεθεί να πεθάνει ένας άνθρωπος έστω και αν αυτός είναι ένας δολοφόνος κατά συρροή. Συμφωνώ, αλλά αυτό μπορεί να γίνει και με την υποχρεωτική σίτιση, όπως παρήγγειλε ο εισαγγελέας. Επί αυτού έχει αποφανθεί το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Ευρώπης για πολλές ανάλογες περιπτώσεις.
Ο άλλος λόγος είναι να μην γίνει ήρωας δια του θανάτου του. Φοβάμαι ότι θα γίνει μεγαλύτερος ήρωας δια της "νίκης" του, στη διελκυ