Όσα άρθρα και αν κάνει το ‘The Economist’ για την εκπληκτική επίδοση της ελληνικής οικονομίας και όσες φόρες και αν το φωνάξει ο Άδωνις στο εκάστοτε πρωινάδικο, όσοι ζουν σε αυτή τη χώρα ξέρουν ότι τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι.
Δεν λέω, η ανάπτυξη και η αύξηση του ΑΕΠ είναι σημαντικοί πολιτικοί στόχοι, αλλά για τον μέσο άνθρωπο μετράει περισσότερο η πολύ απτή και αληθινή τιμή του ρεύματος, ο μισθός του και το ενοίκιό του, παρά αφηρημένοι οικονομικοί δείκτες. Οι μισθοί, παρά τις όποιες μικροαυξήσεις, ουσιαστικά παρουσιάζουν μείωση λόγω του πληθωρισμού, ενώ τα νοίκια έχουν εκτοξευθεί, όπως και το κόστος της ενέργειας. Έρευνες υπολογίζουν, δε, την αύξηση του γενικού κόστους διαβίωσης μεταξύ 30-35% μόνο τον τελευταίο χρόνο.
Στην Ελλάδα τα πράγματα δεν πάνε καλά εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Μετά από μία δεκαετία και βάλε βάναυσων οικονομικών μέτρων που γονάτισαν τη χώρα, κατέστρεψαν οικογένειες και σημάδεψαν τη ζωή όλων μας, ο απολογισμός είναι επιεικώς απογοητευτικός. Βέβαια, για να είμαστε δίκαιοι, στη μεγάλη αυτή κατηφόρα, έπαιξαν ρόλο και εξωτερικοί ανεξέλεγκτοι παράγοντες, όπως ο COVID. Οι απανωτές κρίσεις έχουν βυθίσει πάντως τη δική μου γενιά τουλάχιστον (εικοσάρηδες) στην αβεβαιότητα και την απαισιοδοξία για το μέλλον. Για εμάς αυτός είναι ο κανόνας και ακόμα περιμένουμε την «εξαίρεση». Βάλε και την αποξένωση από την κοινωνία που ζούμε, από τους συνανθρώπους μας και από τους ίδιους τους εαυτούς μας. Και το κερασάκι στην τούρτα -όπως είθισται σε περιόδους αβεβαιότητας και ανέχειας; Η αυξανόμενη καχυποψία, η πόλωση και το μίσος...
Πώς φτάσαμε σε αυτό το σημείο; Ο κάθε Έλληνας έχει την δική του θεωρία. Όποιος έχει κάτσει σε οικογενειακό τραπέζι στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια σίγουρα έχει ακούσει κάθε πιθανή απάντηση: πελατειακές σχέσεις, διαφθορά, υπέρογκα δάνεια, ο καπιταλισμός, ο συνδικαλισμός, η ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ, ο ΣΥΡΙΖΑ, οι εταίροι και γενικά η λίστα δεν τελειώνει. Αλλά η αλήθεια είναι ότι οι παράγοντες είναι πολλοί και πολύπλοκοι. Εγώ θέλω να σταθώ σε έναν μόνο, ο οποίος σχολιάζεται συνήθως με τον πιο τεμπέλικο και υπεροπτικό τρόπο. Πρόκειται για το γενικότερο φαινόμενο της πολιτικής απάθειας.
Για να είμαι ξεκάθαρος, δεν εννοώ την αποχή από την εκλογική διαδικασία, επιλογή η οποία συχνά είναι συνειδητή και πολιτικά υποκινούμενη. Περισσότερο εννοώ αυτήν ακριβώς την πεποίθηση -που λίγο ή πολύ εντοπίζεται σε όλες τις αντιπροσωπευτικές δημοκρατίες ανά τον κόσμο-, που θέλει την πολιτική δράση του πολίτη να αρχίζει και να τελειώνει στην εκλογική διαδικασία. Που υποβαθμίζει την πολυπλοκότητα της πολιτικής σε ένα «Καλό βόλι!» όποτε τύχει να έχουμε εκλογές. Που μετατρέπει τον άνθρωπο από ενεργό πολίτη σε απλό καταναλωτή πληροφοριών τις οποίες του παρέχει αφειδώς η τέταρτη εξουσία. Που τον απομακρύνει από την πολιτική και την κοινωνία και τον κάνει να υιοθετεί μία στάση της λογικής «νίπτω τας χείρας μου» και «ό,τι αξιωθούν να κάνουν οι εθνικοί αντιπρόσωποι, ας το κάνουν».
Ο άνθρωπος είναι όμως ζώο κοινωνικό και κατ’ επέκταση, όπως πολύ σωστά υποστήριξε ο Αριστοτέλης, «ζώον πολιτικόν». Και η ενασχόληση με την πολιτική είναι πολύ παραπάνω από την ψήφο, από το να βλέπεις τις ειδήσεις και από το να σχολιάζεις τις ενέργειες των πολιτικών.
Σε εποχές που το χρήμα ρέει άφθονο, αυτό είναι εύκολο να ξεχαστεί. Τα φορτώνουμε όλα στον κόκορα και αφήνουμε τους ιθύνοντες να πράξουν όπως νομίζουν. Όσο το χρήμα ρέει, εξάλλου, όλο και κάτι θα κάνουν καλά, δε μπορεί… (δυστυχώς η ειρωνεία δεν αποτυπώνεται πάντα επιτυχώς στη γραπτή μορφή της).
Όταν όμως το ζωνάρι σφίγγει, καλό είναι να θυμόμαστε ότι η πολιτική είναι καθημερινή υπόθεση. Βέβαια, η συζήτηση του τι εστί πολιτική και πώς πρέπει να την εξασκούμε στην προσωπική μας ζωή είναι ανεξάντλητη. Σε γενικές γραμμές όμως, ας πούμε ότι πολιτική είναι το σύνολο των δράσεων, ιδεών, διαδικασιών και συμβιβασμών που σχετίζονται με την ρύθμιση των κοινωνικών σχέσεων και τη συμβίωση και συνύπαρξη ενός πληθυσμιακού συνόλου.
Ο ρόλος μας στην τοπική κοινότητα
Εγώ θέλω να σταθώ όμως σε ένα επίπεδό της που στην εποχή του πολιτικού συγκεντρωτισμού και της παγκοσμιοποίησης είναι συχνά παραμελημένο. Εμμονικοί με την ενημέρωση και την προσταγή να είμαστε «πολίτες του κόσμου» και να ξέρουμε όλα τα εθνικά και διεθνή ζητήματα, ξεχνάμε το λιγότερο δραματικό επίπεδο της πολιτικής: την τοπική αυτοδιοίκηση και τα θέματα της τοπικής κοινότητας. Όσο και αν μικραίνει ο κόσμος όμως, όσο άμεσα και αν βιώνουμε τις παγκόσμιες εξελίξεις, καλώς ή κακώς ζούμε στην γειτονιά που ζούμε. Περπατάμε πάνω στα χαλασμένα της πεζοδρόμια, εισπνέουμε την βρώμα των γεμάτων κάδων της και ψάχνουμε πάρκινγκ μέχρι και εκτός των συνόρων της. Τα παιδιά μας πάνε σε νηπιαγωγεία στεγαζόμενα σε κοντέινερ και τα έργα στους δρόμους μας αρχίζουν, μα δεν τελειώνουν. Οι τελευταίες αναμνήσεις της γειτονιάς αυτής εξαφανίζονται σιγά-σιγά, για να δώσουν τη θέση τους σε επταόροφα τερατουργήματα από μπετόν.
Η απερχόμενη Δημοτική Αρχή σίγουρα απογοήτευσε πολύ κόσμο και πρόδωσε την εμπιστοσύνη του δημότη στις δυνατότητες του Δήμου. Η έλευση της νέας, παλιάς αρχής είναι μία μοναδική ευκαιρία για μία νέα... αρχή. Ας γίνουν τα λάθη του παρελθόντος μάθημα. Έχουν ήδη σημειωθεί πάντως σημαντικά βήματα με τις πρώτες συζητήσεις για το κλειστό, με τις νέες προσλήψεις στον τομέα της καθαριότητας, γενικώς γίνονται κάποιες αξιέπαινες κινήσεις. Αλλά! Όσο καλή ή κακή και να αποδειχθεί η νέα δημοτική αρχή, έχει και αυτή τα όρια της και συγκεκριμένες αρμοδιότητες. Οφείλουμε κι εμείς να συνεχίσουμε να δείχνουμε το ενεργό ενδιαφέρον μας.
Η ενασχόλησή μας με την Νέα Σμύρνη δεν αρχίζει και τελειώνει με την ψήφο μας. Θέλει υποστήριξη στην προσπάθεια της νέας δημοτικής αρχής από όλους μας αλλά και κριτική όπου χρειάζεται. Δεν θέλει τυφλή εμπιστοσύνη στο πλάνο του Δημάρχου αλλά ούτε και άκριτη καχυποψία. Θέλει συμμετοχή στη διαδικασία. Θέλει να πληροφορούμαστε ενεργά και ορθά για τις εξελίξεις. Θέλει να προσπαθούμε να καταλάβουμε τα υπάρχοντα προβλήματα, αν και πώς μπορούν να λυθούν. Θέλει να γκρινιάζουμε όταν πρέπει, αλλά να μην αφήνουμε τον θυμό να μας τυφλώνει. Θέλει συζητήσεις, απαιτήσεις, συμβιβασμούς και υποχωρήσεις.
Δεν θα προσποιηθώ ότι υπάρχουν μαγικά ραβδιά που με ένα κούνημα θα λύσουν κάθε πρόβλημα. Δεν υπάρχουν. Ούτε θέλω να κάνω μία μελοδραματική έκκληση του στυλ «όλοι μαζί μπορούμε». Η μόνη έκκλησή μου είναι να ασχοληθούμε λίγο με την τοπική μας κοινότητα, τους συνδημότες μας, τη γειτονιά μας. Ειδικά τώρα που τα ανώτερα κλιμάκια της εξουσίας δύσκολα θα ακούσουν το οτιδήποτε, ίσως είναι μόνο σε αυτό το επίπεδο που μπορούμε να κάνουμε κάποια διαφορά στη ζωή μας, όσο μικρή κι αν είναι αυτή.
Αλέξης Ηλιάδης