H εξάλειψη του κρέατος από τη διατροφή μας θα έφερνε πολλά οφέλη τόσο στην προσωπική υγεία μας όσο και σ’ αυτή του πλανήτη. Θα μπορούσε όμως να έχει βλαπτικές συνέπειες και για εκατομμύρια ανθρώπους.
Οι άνθρωποι γίνονται χορτοφάγοι για διάφορους λόγους. Κάποιοι το κάνουν για να συμβάλουν στη μείωση του πόνου των ζώων, άλλοι γιατί θέλουν να ακολουθήσουν έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής. Άλλοι είναι υπέρμαχοι της βιωσιμότητας ή θέλουν να μειώσουν τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου.
Όσο κι αν το αρνούνται οι κρεατοφάγοι φίλοι τους, οι χορτοφάγοι έχουν ένα δίκιο: η διακοπή της κατανάλωσης κρέατος έχει πολλαπλά οφέλη. Και όσο περισσότεροι έκαναν την αλλαγή, τόσο περισσότερα θα ήταν τα οφέλη σε παγκόσμια κλίμακα.
Ωστόσο, αν όλοι γίνονταν χορτοφάγοι, θα υπήρχαν σοβαρά μειονεκτήματα για εκατομμύρια ανθρώπους, αν όχι για δισεκατομμύρια.
«Είναι ένα νόμισμα με δύο όψεις», λέει ο Άντριου Τζάρβις του Διεθνούς Κέντρου Τροπικής Καλλιέργειας της Κολομβίας. «Στις ανεπτυγμένες χώρες, η χορτοφαγία θα έφερνε όλων των ειδών τα οφέλη στο περιβάλλον και την υγεία. Αλλά σε αναπτυσσόμενες χώρες θα υπήρχαν αρνητικές επιπτώσεις όσον αφορά στην φτώχεια».
O Τζάρβις και άλλοι ειδικοί του Κέντρου έκαναν υποθέσεις για το τι θα μπορούσε να συμβεί αν το κρέας «έβγαινε από το μενού του πλανήτη» εν μια νυκτί. Πρώτα απ’όλα εξέτασαν την αλλαγή του κλίματος. Η παραγωγή τροφίμων αντιστοιχεί στο 1/4 με 1/3 των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης γι’ αυτούς τους αριθμούς αναλογεί στην κτηνοτροφική βιομηχανία. Παρ’ όλα αυτά, συχνά υποτιμάται το πώς οι διατροφικές επιλογές μας επηρεάζουν την κλιματική αλλαγή.
Στις ΗΠΑ π.χ. μια μέση οικογένεια τεσσάρων ατόμων εκπέμπει περισσότερα αέρια θερμοκηπίου λόγω του κρέατος που καταναλώνει, απ’ ό,τι αν οδηγούσε δύο αυτοκίνητα -αλλά είναι τα αυτοκίνητα και όχι το κρέας, που απασχολεί τις συζητήσεις για την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Ο Μάρκο Σπρίνγκμαν, ερευνητής στο πρόγραμμα ‘Το Μέλλον των Τροφίμων’ του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, προσπάθησε να ποσοτικοποιήσει τις ευεργετικές συνέπειες της μείωσης κατανάλωσης κρέατος στην αλλαγή του κλίματος. Μαζί με συνεργάτες του, έφτιαξε μοντέλα υπολογιστή που προέβλεπαν τι θα γινόταν αν όλοι γίνονταν χορτοφάγοι έως το 2050. Τα αποτελέσματα δείχνουν -χάρη και στην εξάλειψη του κόκκινου κρέατος- ότι οι σχετιζόμενες με τα τρόφιμα εκπομπές αερίων θα μειώνονταν κατά 60%. Μάλιστα, αν όλος ο κόσμος γινόταν βίγκαν, οι εκπομπές θα μειώνονταν γύρω στο 70%.
Τα κοπάδια καταλαμβάνουν επίσης πολύ χώρο. Από τα 50 εκατ. τ. χλμ. γεωργικών εκτάσεων παγκοσμίως, το 68% χρησιμοποιείται για την κτηνοτροφία.
Εάν όλοι γινόμασταν χορτοφάγοι, θα αφιερώναμε ιδανικά τουλάχιστον το 80% αυτών των βοσκότοπων στην αποκατάσταση των λιβαδιών και των δασών, τα οποία θα αιχμαλώτιζαν διοξείδιο του άνθρακα και θα περιόριζαν την κλιματική αλλαγή.
Η μετατροπή πρώην βοσκοτόπων σε βιότοπους θα ήταν ένα θείο δώρο για την βιοποικιλότητα, συμπεριλαμβανομένων των φυτοφάγων ζώων όπως τα βουβάλια, τα οποία εκδιώχθηκαν για χάρη των βοοειδών, καθώς και θηρευτών όπως οι λύκοι, οι οποίοι συχνά θανατώνονται ως αντίποινα για επιθέσεις σε κοπάδια.
Το υπόλοιπο 10-20% των πρώην βοσκότοπων θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για καλλιέργειες που θα συμπλήρωναν τα κενά στις προμήθειες τροφής.
Ωστόσο, τόσο η περιβαλλοντική αποκατάσταση όσο και η μεταστροφή σε καλλιέργειες βασισμένες σε φυτά, θα απαιτούσαν προγραμματισμό και επενδύσεις, δεδομένου ότι οι βοσκότοποι υποβ