Είμαστε ακόμα στο lockdown. Πιστεύω πως η κατάσταση στην οποία ζούμε κάθε ιστορική στιγμή, είναι απόρροια του συλλογικού νου, όπως και κάθε προσωπική στιγμή είναι απόρροια του δικού μας νου, καθενός ξεχωριστά. Τι σημαίνει αυτό; Πως όλοι οι άνθρωποι μαζί δημιουργήσαμε αυτήν την κατάσταση. Κι εμείς τη διατηρούμε. Προσωρινώς τουλάχιστον.
Η κούραση
Θυμάμαι παλιά έγραφαν στους τοίχους: «Κουράστηκα και έχω αρχίσει να ζαλίζομαι… Σταματήστε τη γη να κατέβω!» Υπάρχει πάντα μια διαφορά φάσης από την ευχή μέχρι την υλοποίηση και από την υλοποίηση μέχρι τη συνειδητοποίηση. Εκείνη η παλιά επιθυμία αναδεικνύεται σήμερα ολοζώντανη μπροστά μας: Σταματήσαμε προσωρινώς τον κόσμο.
Τρέχαμε πολύ, δουλεύαμε πολύ, είχαμε χάσει το νόημα - όχι ότι το είχαμε βρει και ποτέ -, αλλά τις τελευταίες δεκαετίες οι συνθήκες αλλάζουν υπερβολικά γρήγορα. Ο σύγχρονος κόσμος είναι ακόμα αδούλευτος, πολύ φρέσκος, στη διαδικασία της πέψης, δεν έχει ακόμα χωνευτεί, δεν έχει γίνει κοινό κτήμα.
Οι ραγδαίες εξελίξεις
Η επιστημονική γνώση και η τεχνολογία μεταβάλλουν διαρκώς τα δεδομένα και όλοι εμείς παρακολουθούμε τις εξελίξεις ασθμαίνοντας. Κουραστήκαμε, ζαλιστήκαμε, θέλαμε για λίγο να σταματήσει η γη να γυρίζει… Να καταλάβουμε τι μας γίνεται, πού πάμε, στη ζωή τι ζητάμε…
Ήδη με τα κινητά, το διαδίκτυο, τα social media και όλα τα συναφή, ζούσαμε και πριν το lockdown περισσότερο σε έναν κόσμο ψηφιακό, παρά στον πραγματικό. Κάθε γενιά όλο και περισσότερο πληκτρολογεί, παρά μιλάει. Συχνότερα κοιτάζει μία οθόνη, παρά ζωντανούς ανθρώπους.
Όλο αυτό λοιπόν ήρθε κι έδεσε και είπε ο συλλογικός μας νους: «Γιατί να τρέχω έξω να δουλεύω, να ψωνίζω, να διασκεδάζω, ποιο το νόημα; Αφού μια χαρά μπορώ να τα κάνω όλα και απ’ το σπιτάκι μου». Και βρήκε τη λύση: ένα τόσο δα ενδοκυτταρικό παράσιτο, έναν ιό - δεν χρειαζόταν τίποτα συγκλονιστικό, ούτε κανένα Τζίνι που κάνει τις επιθυμίες πραγματικότητα, ο νους μας φτάνει και περισσεύει.
Τα αποτελέσματα της "δοκιμής"
Δοκιμάζουμε. Δοκιμάζουμε αυτήν τη σκέψη, να δούμε αν μας αρέσει. Αν μας βολεύει. Στεναχωριόμαστε που δεν βλέπουμε τόσο πολύ τους φίλους μας, που δεν κάνουμε όσα ταξίδια θα θέλαμε, που έχει περιοριστεί η ελευθερία μας, που έχει μειωθεί το εισόδημά μας. Πολλοί νευριάζουν που υποχρεώνονται να περνούν και τόσο χρόνο με την όποια οικογένειά τους. Έχουν βγει στην επιφάνεια διάφορα προϋπάρχοντα προβλήματα που κρύβαμε κάτω από το χαλί, έχουν δημιουργηθεί και κάποια εν μέρει καινούρια.
Από την άλλη βλέπουμε τη φύση να τα πηγαίνει καλύτερα με τον ανθρώπινο παράγοντα περιορισμένο... Οι θάνατοι παρά τον κορονοϊό να μην αυξάνονται ιδιαιτέρως, ίσως γιατί δεν έχουμε τόσα ατυχήματα από τις μετακινήσεις, πιθανώς ούτε τόσα εγκεφαλικά ή άλλα θέματα που προκύπτουν από την πίεση της συνήθους καθημερινότητάς μας.
Πολλοί σκέπτονταν εδώ και μια εικοσαετία περίπου το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα ως μια λύση για τη συντήρηση του τρέχοντος οικονομικού συστήματος… Έχουμε γίνει και υπερβολικά πολλοί, στις ταινίες παίζουν σενάρια από το ’70 για εργαστηριακούς ιούς και άλλους πιθανούς τρόπους που επινοούν κάποιοι, ώστε να μειωθεί ο πληθυσμός της γης. Πολλοί απλώς προτιμούν την ασφάλεια της απομόνωσης.
Συμπέρασμα
Όλα αυτά είναι σκέψεις που «τρέχουν» στο συλλογικό νου, τον απασχολούν. Είτε μας αρέσει είτε όχι. Είτε το παραδεχόμαστε, είτε όχι. Και οδηγηθήκαμε στην προκειμένη ιστορική στιγμή, σε μία καμπή, μία παύση, να δούμε πώς θα πορευθούμε στο μέλλον. Ήδη η πραγματικότητα έχει αλλάξει λόγω του κορονοϊού και θα συνεχίζει να αλλάζει, έχουμε μπει σε καινούρια τροχιά. Καλύτερη; Χειρότερη; Ποιος ξέρει; Και ποιος θα μάθει άραγε ποτέ;
Ο ανθρώπινος νους, συλλογικός και ατομικός, μάλλον θα παραμείνει διηρημένος, έτσι ώστε ποτέ να μην είναι σίγουρος τι είναι ή τι θα ήταν καλύτερο. Γιατί ο μισός νοσταλγεί το παρελθόν κι ο άλλος μισός εναποθέτει όλες του τις ελπίδες, αλλά και όλες του τις φοβίες, στο άγνωστο μέλλον. Το παρόν εξακολουθεί να μας διαφεύγει συστηματικά…
Αλεξία Ηλιάδου