Αστικό λιομάζωμα στη Νέα Σμύρνη

Η πόλη δεν μπορεί να σταματήσει τη Φύση από το να ανθίζει και να δίνει καρπούς. Και οι άνθρωποι δεν ξεχνούν ποτέ τη σύνδεσή τους με αυτήν. Βγήκαν λοιπόν οι Νεοσμυρνιώτες να μαζέψουν τον ιερό καρπό της πατρίδας μας, την ελιά.

H Ελένη Γρηγοριάδου γράφει στο notia.gr πως το πρωί της Δευτέρας 03/11, την περίμενε μια ευχάριστη έκπληξη στην οδό Αγχιάλου στη Νέα Σμύρνη: συνάντησε δύο γυναίκες να μαζεύουν ελιές και μάλιστα όχι από το δέντρο, αλλά από κλαδιά που μόλις είχαν κλαδευτεί!

«Μπράβο σας κορίτσια! Οι ελιές στα πεζοδρόμια και στα πάρκα είναι φορτωμένες καρπό και κανείς δεν δίνει σημασία!», τους είπε. Και η Ταξιαρχούλα, με καταγωγή από τη Λέσβο, της χαμογέλασε λέγοντας: «Φέτος δεν μπόρεσα να πάω στο νησί, αλλά να που κι εδώ έχουμε άφθονες. Άκου πώς τις φτιάχνω…»

Η συνταγή της Ταξιαρχούλας για βρώσιμες ελιές

1. Καθάρισμα & πλύσιμο: Πετάμε όσες έχουν προσβολές, πλένουμε πολύ καλά.

2. Άλμη 10%: Σε 10 κιλά νερό διαλύουμε 1 κιλό αλάτι, σε κιούπι/δοχείο με καπάκι.

3. Ξεπίκρισμα: ~15 ημέρες. Αν τις θέλουμε πιο γλυκές, ανανέωση άλμης 10% για άλλες 10 ημέρες.

4. Συντήρηση: Σε βάζα/δοχείο με άλμη 12%, λίγο λάδι στην επιφάνεια, μυρωδικά (δεντρολίβανο, σκόρδο, θρούμπι).

Λίγο αργότερα, συνάντησε ένα φορτηγάκι της ΕΥΔΑΠ· οι τεχνικοί, πάνω στην καρότσα, μάζευαν γρήγορα-γρήγορα ελιές. «Στην υγειά σας, παιδιά!», τους φώναξε — δεύτερη όμορφη εικόνα της ημέρας. Και στο Πάρκο Καλλικράτειας είδε έναν ακόμα συμπολίτη μας πάνω σε μία σκάλα να μαζεύει ελιές: «Εξαιρετικής ποιότητας ελιές», της είπε προτείνοντας κι αυτός μία παρόμοια συνταγή.

Στη Νέα Σμύρνη λοιπόν, ανάμεσα στις πολυκατοικίες, τα καφέ της πλατείας και τον «Ιστορικό» Πανιώνιο, οι ελιές ωριμάζουν κάθε φθινόπωρο. Και οι κάτοικοι μαζεύουν τους καρπούς από τις αυλές και τα πεζοδρόμια για βρώσιμες ελιές ή για λάδι.

Η εικόνα θυμίζει χωριό με φόντο πολυκατοικίες... Η αστική ελαιοσυγκομιδή, το λιομάζωμα, είναι μια πρακτική που εξαπλώνεται αργά αλλά σταθερά σε πολλούς ελληνικούς δήμους και πόλεις. Στη Νέα Σμύρνη είναι όμως ακόμα μια κίνηση αυθόρμητη από τους πολίτες — χωρίς θεσμικό συντονισμό όπως σε άλλες περιοχές.

Ζητήματα ποιότητας & ασφάλειας

Ερευνητές επισημαίνουν ότι οι ελιές που βγαίνουν κοντά σε έντονη κυκλοφορία αυτοκινήτων μπορεί να φέρουν ρύπους και βαρέα μέταλλα. Ο Καθηγητής Κωνσταντίνος Δημόπουλος (ΕΚΠΑ, 4Ε) προτρέπει γι' αυτόν το λόγο σε εργαστηριακό έλεγχο πριν από κατανάλωσή τους και ειδικά πριν την κατανάλωση «ανώνυμου» ελαιολάδου. Και υπενθυμίζει ότι οι δημοτικοί έλεγχοι συχνά περιορίζονται στην οξύτητα, όχι σε ρυπαντές.

Στόχος δεν είναι να σταματήσει το όμορφο αυτό φαινόμενο, αλλά να γίνει πιο ενημερωμένο, οργανωμένο και ασφαλές.

Μικρός πρακτικός οδηγός για επιτυχημένο οικιακό & αστικό λιομάζωμα

Η ελαιοσυλλογή, η αφαίρεση δηλαδή του καρπού από το δέντρο, είναι από τα πιο κρίσιμα στάδια του ελαιοκομικού κύκλου. Δεν είναι απλώς «μαζεύω ελιές», αλλά η διαδικασία που καθορίζει την ποιότητα, την γεύση και την αξία του ελαιολάδου.

Η ελαιοσυλλογή θέλει γνώση, υπομονή και σωστά εργαλεία. Ένα σωστό μάζεμα μπορεί να κάνει τη διαφορά ανάμεσα σε ένα απλό λάδι και στο εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο. Ειδικά όμως οι επιτραπέζιες ελιές θέλουν προσεκτική συλλογή για να μην τραυματίζονται.

Να μαζεύετε τις ελιές στο ιδανικό στάδιο ωρίμανσης. Στην Ελλάδα, τις μαζεύουμε συνήθως από Νοέμβριο μέχρι Ιανουάριο. Το Νοέμβριο είναι όμως η κατ' εξοχήν εποχή για τις βρώσιμες ελιές και το υπέροχο αγουρέλαιο.

Επίλογος

Η Νέα Σμύρνη δείχνει πως οι πολίτες παραμένουν δεμένοι με τη γη, ακόμη και μέσα στο αστικό τοπίο. Η εικόνα ενός κατοίκου να σκύβει με σακούλα κάτω από μια ελιά, ανάμεσα σε πολυκατοικίες, δεν είναι πια παράξενη — είναι ένδειξη φροντίδας, οικολογικής συνείδησης και πολιτισμού.

Το φαινόμενο της αστικής ελαιοσυγκομιδής πρέπει να γίνεται όμως με ασφαλή και οργανωμένο τρόπο — με ενημέρωση, ελέγχους και, γιατί όχι, δημοτικό συντονισμό για να αξιοποιείται ο καρπός προς όφελος της κοινότητας.

Έτσι, ένα πεζοδρόμιο γεμάτο καρπούς μετατρέπεται από εστία βρώμας σε πηγή γεύσης και χαράς μέσα στην καρδιά της πόλης.